به صورت کلی اموال به دو دسته منقول و غیرمنقول دسته بندی می شوند. با توجه به اینکه، این دسته بندی در زندگی روزمره اهمیتی ندارد؛ ولی از دیدگاه مراجع حقوقی بسیار حائز اهمیت است. قوانین مرتبط با مال منقول و غیرمنقول دارای تفاوت های زیادی است.
حتی هزینه های دادرسی و قوانین مربوط با توقیف این دو نوع از اموال نیز در دعاوی حقوقی تفاوت دارد. ما در ادامه مطلب به بررسی تعریف اموال منقول و غیرمنقول در قانون می پردازیم. تا انتهای مقاله همراه املاک داران باشید.
تعریف اموال منقول و غیرمنقول در قانون
بر اساس تعریف لغت نامه دهخدا، منقول به معنای نقل و جابه جایی است. در مباحث حقوقی هم اموال منقول به صورت زیر تعریف شده است: اموال و اشیائی که بدون آسیب رساندن، بتوان آن ها را از جایی به جای دیگر انتقال داد را اموال منقول گویند. بهتر است بدانید در زبان انگلیسی معادل عبارت اموال منقول،«Personal Property» است.
مصداق ها و نمونه های اموال منقول اشاره شامل دیون مالی مثل رهن و اجاره‌ی املاک، پول، خودرو، فرش، بخاری و کولر، تلفن همراه، فرش، دوچرخه، مبل، کشتی و قایق، آثار هنری (با توجه به اینکه جا به جایی سبب آسیب رساندن به آن ها نشود) و مصالح ساختمان (تا وقتی که در بنا به کار نرفته باشند) است.
چه اشیائی منقول و چه اشیائی غیر منقول هستند؟
با توجه به تعریف اموال منقول و غیر منقول در قانون متوجه این موضوع خواهیم شد که برخی از اشیاء قادر هستند، منقول یا غیرمنقول باشند. به عنوان مثال مصالح ساختمانی تنها تا وقتی که در بدنه یک ساختمان به کار نرفته باشند، منقول محسوب می شوند.
مانند میل‌گردی که هنوز در جایی مورد استفاده قرار نگرفته است، مال منقول است. اما چنانچه همین میل‌گرد در ساختمان استفاده شود، مال غیر منقول به شمار می آید.
دسته‌بندی اموال منقول و انواع آن
اموال منقول و انواع آن شامل دسته بندی هایی هستند که به دلیل تفکیک هر کدام از آن ها و با توجه به نیاز به راحتی قابل استفاده خواهند بود. این دسته بندی ها عبارتند از:
الف. اموال منقول ذاتی
اموالی که دارای قابلیت حس و لمس و انتقال هستند. به عنوان مثال یک خودکار جزو اموال منقول ذاتی به حساب می آید. زیرا میتوان بدون آسیب‌رساندن آن را جا به جا کرد. برای نمونه دیگر یک گلدان را در نظر بگیرید که آن را نیز می توان به آسانی جا به جا کرد.
ب ـ اموال در حکم منقول و یا اموالی که به تابعیت از اموال منقول، منقول شناخته می شود
اموال در حکم منقول شامل حقوق و منافعی است که موضوع و متعلق آن، منقول باشد. ماده ۲۰ کلیه دیوان را از حیث صلاحیت محاکم در حکم منقول دانسته است به این صورت اموال را می توان به انواع زیر تقسیم کرد:
- حقوقی که موضوع آن پول نقد یا اشیاء منقول باشد (مثل حق وثیقه)
- حق انتفاع از اموال منقول
- دعاوی در مورد استرداد حق مالکیت یا حق انتفاع در مورد اموال منقول
- حق مخترع یا مولف نسبت به اختراع یا تالیف شخصی وی (حقوق معنوی)
- حقوق اشخاص در شرکت ها مرتبط با سهام شرکت
تعریف اموال غیر منقول
درحال حاضر با اموال منقول به صورت کامل آشنا شده ایم، تعریف اموال غیرمنقول هم روشن و واضح است. طبق این تعریف، اموال غیرمنقول به اموالی گفته‌می‌شود که بدون ایجاد تخریب و آسیب به آن ها، نمی توان آن ها را جا به جا کرد. در زبان انگلیسی معادل «Real Property» برای اموال غیر منقول مورد استفاده قرار می گیرد.
مصداق ها و نمونه های اموال غیرمنقول
- خانه، معدن، زمین، مصالح ساختمانی و لوله ها (با توجه به این موضوع که در بنا یا درون زمین استفاده شده‌باشند)
- نقاشی، مجسمه و سایر آثار هنری دیگر چنانچه در زمین و بنا به کار گرفته شده باشند و جابه جا کردن آن ها باعث آسیب رسیدن و تخریب شان گردد.
- محصولات کشاورزی تا زمانی که درو یا چیده‌نشده باشند. اگر قسمتی از آن ها هم درو یا چیده‌شده باشد، فقط همان بخش منقول و مابقی غیر منقول به شمار می رود.
- درخت، شاخه، نهال و قلمه تا وقتی کهکنده یا بریده نشده باشد و به زمین متصل باشد غیرمنقول به شمار می رود.
- تجهیزات آبیاری مانند پلمپ و چاه، تجهیزات کشاورزی و حیواناتی که برای زراعت مورد استفاده قرار می گیرند (مانند گاو) و ماشین‌آلات، چنانچه برای زراعت اختصاص داده شده باشند، جزو ملک مربوطه و غیرمنقول به حساب می آیند.
- حق انتفاع از اشیاء (مانند حق العبور یا حق ارتفاق نسبت به مال غیر)
دسته بندی اموال غیرمنقول و انواع آن
اموال منقول نیز مانند اموال غیر منقول دارای دسته بندی هایی است که در ادامه تک به تک آن ها را شرح خواهیم داد:
الف. غیرمنقول ذاتی
غیر منقول ذاتی به اموالی مانند زمین و معادن گفته‌می‌شود که ذاتا و قبل از دخالت انسان، قابل جا به جا شدن نیستند.
ب. غیرمنقول به واسطه عمل انسان
از جمله نکاتی که در بررسی تعریف اموال منقول و غیر منقول در قانون به چشم می خورد اموال غیر منقول هستند که به واسطه عمل انسان منقول شده اند. یعنی اموالی که ابتدا منقول بوده اند و به وسیله دخالت انسان به زمین یا بنایی وصل گردیده اند.
به صورتی که جابه جایی و جداسازی آن ها باعث تخریب در آن مکان می شود. به عنوان مثال، تیرآهن در ابتدا یک مال منقول محسوب می شود، اما هنگامی که در یک بنا مورد استفاده قرار گیرد دیگر نمی توان جابه جایی آن را بدون ایجاد تخریب، مقدور کرد. با توجه به این تفاسیر تیرآهن یا آجری که در یک ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد از «اموال غیرمنقول به واسطه عمل انسان» به شمار می رود.
یا نمونه دیگر، یک مجسمه ای که در ابتدا در مکانی دیگر ساخته‌شده و منقول شمرده‌بوده است. چنانچه همین مجسمه جایی نصب شود به صورتی که جداسازی یا جا به جا کردن آن باعث تخریب و آسیب رسیدن به آن شود، از اموال غیرمنقول به واسطه عمل انسان به شمار می رود.
پ. غیرمنقول حکمی
غیر منقول حکمی، به اموالی گفته می شود که از جهت صلاحیت محاکم و توقیف اموال، بخشی از املاک غیرمنقول ذاتی به حساب می آیند. به عنوان مثال پمپ آبی که در یک زمین زراعی مورد استفاده قرار گرفته‌باشد، مال غیرمنقول حکمی به شمار می رود.
ت. غیرمنقول تبعی
حق انتفاع از اموال غیرمنقول مانند حق سکنب، خلع ید، حق شفعه، حق ارتفاق، حق تحجیر، حق عینی تبعی و غیره است. به عنوان مثال سر قفلی یک نوع تبعی شناخته می شود، زیرا مربوط به مغازه بوده و مغازه غیر منقول است.
کلام پایانی
امیدواریم با خواندن مقاله بالا اطلاعات مفیدی را کسب کرده باشید. اگر نظر یا پیشنهادی در رابطه اموال منقول و غیر منقول دارید، می توانید در بخش نظرات بنویسید. اما شما چقدر در این زمینه آگاهی دارید؟ خوشحال می شویم این مطلب را با دوستان خود به اشتراک بگذارید و نظرات و تجربیات خود را در این زمینه با ما و دیگر خوانندگان در میان بگذارید.
مجموعه املاک داران با عرضه فعالیت های وسیع در زمینه ساخت و ساز و خرید و فروش، بستر مناسبی را در حوزه املاک پدیدار کرده اند. این فعالیت ها شامل خرید و فروش آپارتمان در اصفهان، ثبت ملک به صورت رایگان، سرمایه گذاری، شراکت در ساخت و ساز، مشاوره حقوقی املاک، معامله پایا پای، تهاتر و غیره می شوند.
- ۰ ۰
- ۰ نظر
